REISVERHAAL YUCATÁN

Schatzoeken
op Yucatán

Tekst Guido Derksen

Leestijd: 8 min

In het zuiden van Mexico lijkt één schiereiland alles te hebben: mystieke oerwouden vol overwoekerde Mayaruïnes, tropische cenotes met helderblauw water en een Caribische kust vol rust. Welkom in het paradijs dat Yucatán heet.

“Stop even,” zegt Roberto, terwijl hij naar een moerassige, deels overgroeide waterpartij naast de smalle weg wijst. “Hier zit vaak een tapir. Tapirs kunnen alleen in het water hun behoefte doen. Daarom zoeken ze minimaal een keer per week dit soort meertjes op.” We stappen uit de auto en sluipen tussen het groen door naar beneden. Helaas, ook na een tijdje speuren langs de oever geen tapir te zien. Het is natuurlijk ook wel een beetje geluk hebben, want in de jungle is wildlife niet op bestelling te zien.

Magische Mayastad

Roberto Garcia Villaseñor, mijn Mexicaanse gids, en ik zijn op weg naar Calakmul, zo’n zestig kilometer rijden vanaf de doorgaande weg tussen de Caribische Zee en de Golf van Mexico. De smalle zijweg naar Calakmul voert dwars door het Calakmul Biosphere Reserve, een enorm natuurgebied in het zuiden van het schiereiland Yucatán. Voor het eerst sinds vijftien jaar ben ik terug in de regio, voor een hernieuwde kennismaking. Mijn reis voert me onder andere naar plekken die nog niet zo lang toegankelijk zijn voor bezoekers, zoals het Calakmul-reservaat. Samen met het aangrenzende Maya Biosphere Reserve in Guatemala vormt dit het grootste aaneengesloten regenwoud ten noorden van Colombia. Er leven onder meer jaguars, poema’s, gordeldieren, boommiereneters, bultkrokodillen en talrijke vogels, waaronder veel kleurrijke toekans. Calakmul zelf is een indrukwekkende archeologische vindplaats midden in de jungle. Er zijn hier duizenden gebouwen gevonden.

Nieuw onderzoek wijst uit dat het hoogstwaarschijnlijk de grootste stad is geweest in de klassieke Mayaperiode, in het eerste millennium na Christus, groter nog dan de toenmalige rivaal Tikal in Guatemala. De Maya’s waren de oorspronkelijke bewoners van zuidelijk Mexico en hun cultuur bereikte in die tijd ongekende hoogten. Ze beschikten onder meer over gedetailleerde astronomische, agrarische en bouwkundige kennis en brachten een van de hoogst ontwikkelde samenlevingen uit de geschiedenis voort.
Calakmul was destijds een van de grootste steden ter wereld. Nu is slechts een klein deel van alle bouwwerken zichtbaar. Het overgrote deel is overwoekerd door jungle. Zelfs op de grootste piramides groeien nog bomen. Roberto stelt voor om eerst Structuur 7 te beklimmen, een piramide met steile trappen met bijzonder korte treden. Archeologen hebben alle grote bouwwerken de weinig prozaïsche naam ‘Structuur’ en een rugnummer meegegeven. De piramide diende als tempel en had woonvertrekken en graftombes voor de heersers van Calakmul. Boven op de piramide zijn even verderop Structuur 1 en Structuur 2 – met 45 meter de hoogste piramide die de Maya’s ooit bouwden – goed te zien als grijsgroene bulten die boven de jungle uitsteken. Ik geef mijn ogen de kost en neem alles goed in me op, want Calakmul is een magische plaats. In de jungle eromheen fluiten allerlei vogels, in de bomen naast de piramide slingert een groepje spinapen rond en in de verte laten brulapen horen dat ze er zijn.

Mayastad Calakmul

Valladolid

Zwemmen in een cenote

Het zuiden van Mexico heeft meer te bieden dan Mayaruïnes en oerwoud

Kip uit de aarde

Het zuidoosten van Mexico heeft natuurlijk meer te bieden dan Mayaruïnes en dampend oerwoud. Hedendaagse Mexicaanse cultuur bijvoorbeeld is volop aanwezig in Valladolid. De plaats ligt halverwege Cancún en Mérida, de hoofdstad van deelstaat Yucatán. Het is een bijzonder sfeerrijke stad met koloniale architectuur in pasteltinten en een centraal park dat tegen de avond tot leven komt. Tegenover het park is El Mesón del Marqués een uitgelezen plek om van de Mexicaanse keuken te genieten. Op het menu staan klassiekers als guacamole, ceviche, fajita’s, enchilada’s en taco’s, maar ook nopales (geroosterde cactusbladeren) en Mayaspecialiteiten als poc chuc (geroosterd vlees in een citrusmarinade) en pollo pibil (‘kip uit de piib’). ‘Pibil’ is een bereidingswijze waarbij voedsel langzaam wordt gegaard in een piib, een gat in de grond met losse stenen en smeulend vuur erin.

Ik kan me niet voorstellen dat de keuken van El Mesón del Marqués een gat in de grond heeft, maar mijn kruidige pollo pibil smaakt er niet minder lekker door. Een ander hoogtepunt in Valladolid is het Casa de los Venados. Het is een haciënda met een schitterend privémuseum vol bijzondere Mexicaanse volkskunst. Tot de collectie van meer dan drieduizend voorwerpen behoren onder andere beeldjes en een mantel van hertenhuid van Noord-Mexicaanse sjamanen, een keramisch kruisbeeld uit de deelstaat Oaxaca en een grote, gedetailleerd versierde árbol de vida (levensboom) uit de plaats Metepec. Ik kijk mijn ogen uit en besef hoe enorm veelzijdig en kleurrijk Mexico eigenlijk is.

Naar Cancún

Vluchtduur 11 uur.

BOEK JE REIS

Naar Cancún vanaf 26.600 Miles.

MILES

Laguna Bacalar wordt ‘het meer met de zeven kleuren blauw’ genoemd

Valladolid

Caribische rust

Na me te hebben ondergedompeld in de Mexicaanse volkscultuur is het tijd voor ontspanning. Ik besluit naar Tulum te reizen, aan de Caribische kust. De laatste jaren ontwikkelt Tulum zich tot het Ibiza van Mexico, vooral sinds de Noord-Amerikaanse jetset de fraaie witte stranden heeft ontdekt. Taco’s en tequila zijn hier overal binnen handbereik, je kunt er in hippe vegan tentjes pokébowls en lattes met sojamelk bestellen, bij volle maan danceparty’s bijwonen of yogalessen nemen tussen de kolibri’s. Opvallend in Tulum en verschillende andere plaatsen in de buurt zijn de prachtige, bijzonder kleurrijke muurschilderingen die op veel plaatsen zijn te bewonderen. Ik kom grote afbeeldingen tegen van Mexico’s bekendste kunstenares, Frida Kahlo, maar ook referenties naar de Mayacultuur zijn vaak terug te zien als onderwerp. Na Tulum strijk ik een stuk zuidelijker neer in Mahahual, een kustplaatsje onder de kokospalmen. Evenwijdig aan het witte strand loopt een boulevard en er zijn wat hotels, winkels, een paar duikzaken en eenvoudige restaurants. Veel meer is het niet, maar dat hoeft ook niet. Bezoekers reizen naar Mahahual om te relaxen, niet om naar danceparty’s te gaan.

Pas in de jaren negentig werden hier de eerste huizen gebouwd, door vissers uit Campeche en Veracruz. Inmiddels is het uitgegroeid tot een plaatsje met ruim 1500 inwoners en een pier voor cruiseschepen. De gemeente Mahahual stimuleert low impact tourism: toerisme met een kleine ecologische voetafdruk, er mogen geen hotelkolossen worden gebouwd. Dat betekent dat er ruimte genoeg is op de stranden en ik de dagen er heerlijk voorbij kan laten glijden, met een Caribisch briesje ter verkoeling.
Aangenaam rustig is het ook bij het prachtige Laguna Bacalar, mijn laatste pleisterplaats in zuidelijk Mexico. Het wordt ‘het meer met de zeven kleuren blauw’ genoemd, en niet ten onrechte. Alle tinten blauw komen inderdaad voorbij in de 42 kilometer lange waterpartij. Bezoekers kunnen hier zeilen, kajakken en uiteraard zwemmen, vooral in de ondiepe cenotes (poelen of grotten die zijn ontstaan door verzakkingen in de kalksteenbodem) die aan de rand liggen.
Als bonus is er het gemoedelijke stadje Bacalar, met een paar fijne terrassen op vlonders boven het water, ideaal om bij zonsondergang met een margarita in de hand alle hoogtepunten van mijn reis door Yucatán nog eens te overdenken.

Een taqueria in Tulum

ETEN & DRINKEN

El Gran Nohoch Kay

Onder de palmen met uitzicht op zee is dit een van de beste terrassen van Mahahual. Hier bent u aan het juiste adres voor margarita’s, fajita’s en ceviche.
elgrannohochkaybigfish.com

El Mesón del Marqués

Dit hotel en restaurant in Valladolid heeft een menukaart vol Mexicaanse specialiteiten. Het restaurant bevindt zich in de zuilengalerij rond de open patio van een oude haciënda.
mesondelmarques.com

El Atrio del Mayab

Aan het centrale plein in Valladolid schuift u bij dit restaurant aan voor regionale Yucataanse gerechten.
restaurant-atrio-del-mayab

Tulum

Tulum

SLAPEN

Casa Don Diego

Ecolodge in het centrum van Tulum, met acht ruime kamers in een tropische tuin.
casadondiegotulum.com.mx

Rio Bec Dreams

Slapen in ‘jungalows’ (huisjes in de jungle) in het Calakmul Biosphere Reserve, even buiten Xpujil. Eigenaresse Diane Lalonde weet alles van de Mayasites en helpt graag bij het samenstellen van een reisschema.
riobecdreams.com

Maya Luna

Direct aan de Caribische Zee ligt dit ecohotel. Boek een bungalow en laat de dagen voorbijglijden in de hangmat op de veranda. Er is ook een fijn restaurant.
hotelmayaluna.com

Tulum

SLAPEN

Casa Don Diego

Ecolodge in het centrum van Tulum, met acht ruime kamers in een tropische tuin.
casadondiegotulum.com.mx

Rio Bec Dreams

Slapen in ‘jungalows’ (huisjes in de jungle) in het Calakmul Biosphere Reserve, even buiten Xpujil. Eigenaresse Diane Lalonde weet alles van de Mayasites en helpt graag bij het samenstellen van een reisschema.
riobecdreams.com

Maya Luna

Direct aan de Caribische Zee ligt dit ecohotel. Boek een bungalow en laat de dagen voorbijglijden in de hangmat op de veranda. Er is ook een fijn restaurant.
hotelmayaluna.com

ETEN & DRINKEN

El Gran Nohoch Kay

Onder de palmen met uitzicht op zee is dit een van de beste terrassen van Mahahual. Hier bent u aan het juiste adres voor margarita’s, fajita’s en ceviche.
elgrannohochkaybigfish.com

El Mesón del Marqués

Dit hotel en restaurant in Valladolid heeft een menukaart vol Mexicaanse specialiteiten. Het restaurant bevindt zich in de zuilengalerij rond de open patio van een oude haciënda.
mesondelmarques.com

El Atrio del Mayab

Aan het centrale plein in Valladolid schuift u bij dit restaurant aan voor regionale Yucataanse gerechten.
restaurant-atrio-del-mayab

DOEN MET
KINDEREN

Naar Cancún

Vluchtduur 11 uur.

BOEK JE REIS

Naar Cancún vanaf 26.600 Miles.

MILES

Video
Share

Your name

Your e-mail

Name receiver

E-mail address receiver

Your message

Send