REISVERHAAL RWANDA

Verras­send
Rwanda

Tekst en fotografie Jurriaan Teulings

Leestijd: 8 min

Nergens ter wereld kunt u zo dicht in de buurt komen bij gorilla’s als in de bamboebossen van Rwanda. Maar het land biedt meer: een verrassend bruisende hoofdstad, een groener dan groen landschap én de big five.

Koko – een gorilla in gevangenschap die wereldfaam verwierf nadat ze gebarentaal aanleerde – rukte ooit baldadig een wastafel uit de muur. Toen haar bewaarders haar bestraffend toespraken, wees ze naar het jonge poesje dat ze als speelkameraadje had, en gebaarde: de kat heeft het gedaan. Liegen én zondebokken aanwijzen: meer bewijs dat gorilla’s net mensen zijn, kun je eigenlijk niet wensen. Maar om met eigen ogen te zien hoe nauw we zijn verwant, gaat er niets boven een bezoek aan een gorillafamilie in het wild. En dat is simpeler dan wellicht gedacht. In het Afrikaanse Rwanda is het zelfs aan de orde van de dag. Rwanda is amper half zo groot als Nederland, maar door een netwerk van kronkelwegen lijkt het vele malen groter. Het is het zogenoemde ‘land van duizend heuvels’; een bergnatie ingeklemd tussen de drie Oost-Afrikaanse reuzen Oeganda, Tanzania en Congo. In de groene valleien wonen zo’n dertien miljoen inwoners op een gemiddelde hoogte van vijftienhonderd meter. Door die hoogte heeft het land – dat vlak onder de evenaar ligt – een constant lenteachtig klimaat. Groen, koel, veilig en schoon: het is een verrassend aangename plek. Vooral als gorilla in de 21e eeuw.

Op handen gedragen

In de jaren tachtig was dat wel anders, toen balanceerde de gorillapopulatie op het randje van uitsterven, zoals te zien was in de filmklassieker Gorillas in the mist. Vandaag de dag leven er net iets meer dan duizend gorilla’s in het vulkanisch gebergte in de grensregio met Congo en Oeganda. De dieren worden zó op handen gedragen dat Kwita Izina, een jaarlijkse ceremonie waarbij alle pasgeboren gorilla- baby’s een naam krijgen, een van de grootste evenementen van het jaar is. Van de gorillafamilies in het woud zijn er twaalf gewend aan mensen en die families ontvangen dagelijks een uurtje kleine groepjes toeristen. Kosten: 1.500 Amerikaanse dollar per bezoek per persoon. Een flink bedrag, maar het is dan ook een unieke ervaring: er zijn 7,5 miljard mensen versus duizend gorilla’s op aarde. De opbrengst komt de voormalige stropers- gemeenschappen ten goede, die zich nu opwerpen als gorillabeschermers. Al met al staat het gorillatoerisme garant voor maar liefst vier procent van Rwanda’s bruto nationaal product.

Gishwati National Park

Rwanda heeft een volledige transformatie ondergaan

Proefgrommen

Er wordt van alles gedaan om het bezoek aan de gorilla’s zo gerieflijk mogelijk te maken, maar dat de bezoekers er een met bamboebossen overwoekerde vulkaan voor op moeten, daar kan niets aan worden veranderd. Vlak na zonsopgang klauter ik in een gezelschap van vier Amerikanen, twee Brazilianen en een begeleidend leger van gidsen en dragers de steile, mistige bergpaden op. Na een uur glibberen en brandnetels meppen wordt alle moeite beloond. Ineens staan we oog in oog met een zilverrug van tweehonderd kilo. Tijdens de veiligheidsbriefing hebben we geleerd dat voor een vreedzame interactie tevreden grommen essentieel is. Daarom moesten we allemaal even ‘proef-grommen’. Dat voelde een beetje belachelijk, maar in de nabijheid van de grote harige spierbonken ben ik snel over mijn grom-ongemak heen. Gorilla’s zijn vredelievende primaten, en dat is gezien het gemak waarmee ze een wastafel uit een muur kunnen trekken maar goed ook. Zelfs al hebben ze geen uitnodigingen verstuurd en zijn ze dankzij een dieet van gefermenteerde – en dus licht alcoholische – bamboestronken soms een beetje aangeschoten, er is weinig nodig om de reuzen gerust te stellen.

Een diep ronkend ‘maaaahmmmm’, gorillataal voor ‘goed volk,’ volstaat. Terwijl links en rechts van de zilverrug diens familie vanuit het gewas verschijnt, kijkt hij ons een voor een kort aan. Zijn blik is onderzoekend, alsof hij ons net zo hard probeert te doorgronden als wij hem. Hier staat niet iets, maar iemand. Zijn jongste kroost speelt rond onze voeten totdat het plots een rups ontdekt en daar onverholen van griezelt. De visite mag maximaal een uur duren. Vlak voordat de koek op is, ploft een jong mannetje voor me op de grond en tuurt omhoog, opnieuw recht in mijn ogen. De nonchalance waarmee hij dat doet, verraadt hoezeer hij gewend is aan mensen – veel meer dan ik aan gorilla’s in elk geval. Die onbevangen, intelligente blik zal me lang bijblijven.

Naar Kigali

Vluchtduur 8 uur en 15 minuten.

BOEK JE REIS

 Compenseer uw CO2-uitstoot van deze KLM-vlucht voor € 10.

COMPENSEER

Naar Kigali vanaf 27.500 Miles.

MILES

Thee- en bananenplantages

In de valleien met schitterende vergezichten is het goed toeven

Lof en vooruitgang

In het oosten van het land wacht ons hierna in Akagera Nationaal Park een klassieke safari. Hoewel het land klein genoeg is om met korte helikoptervluchten te verkennen, kiezen we voor een autorit via de hoofdstad Kigali. In een ontspannen tempo trekt zo het dagelijks leven van het land aan onze ramen voorbij. Onder reizigers zijn de onverwachte kanten van Rwanda vaak onderwerp van gesprek. Sommigen beginnen over de chimpansees, die nog meer DNA met ons gemeen hebben dan gorilla’s, en een stuk goedkoper zijn om te bezoeken. Anderen zijn vol lof over de hippe restaurants, cafés, winkels en galeries van Kigali. Iedereen heeft zijn hart in duizend stukjes voelen breken in het museum bij het genocidemonument, wat het nog opvallender maakt hoe snel het land een volledige transformatie heeft ondergaan. 26 jaar nadat een geschatte 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s hun leven verloren in de honderd dagen durende genocide die nog immer het imago van Rwanda overschaduwt, wordt de lange weg naar verzoening met slim beleid ondersteund en is het bespreken van etniciteit nog steeds uit den boze.

‘We zijn allen Rwandezen,’ luidt de officiële mantra. Nu verschijnt het land als een baken van relatieve stabiliteit en vooruitgang in een notoir instabiele regio. De straten zijn onberispelijk schoon, dankzij een schoonmaakactie die elke laatste zaterdag van de maand wordt gehouden en waaraan iedereen in het land wordt geacht mee te doen, zelfs de president. Plastic zakjes zijn een decennium geleden al verboden. Als de schone straten van Kigali een beetje als Singapore aanvoelen, is dat omdat het precies is wat president Kagame voor ogen heeft. Rwanda als het Singapore van Afrika: flink paternalistisch, maar ook veilig, snelgroeiend, uiterst zakenvriendelijk en vrij van zwerfvuil.

Question Coffee

ETEN & DRINKEN

Question Coffee

Deze moderne koffiebar in hoofdstad Kigali heeft enkel vrouwelijke barista’s in dienst en serveert koffie van vrouwelijke koffieboeren.
questioncoffee.com

Azotea del Círculo

In deze microstokerij wordt wodka, gin, rum en whisky gemaakt. Kom voor de tour, blijf voor het cocktailmenu en het spectaculaire uitzicht over de stad.
KK30 Ave Plot 3056, Kigali

Repub Lounge

Livemuziek, fijne viscurry’s en gefrituurde sambaza: alles wordt gecombineerd op het dakterras van dit familierestaurant.
republounge.com

Magashi Camp in
Akagera Nationaal Park.

Het plukken van
de theeoogst.

ETEN & DRINKEN

Question Coffee

Deze moderne koffiebar in hoofdstad Kigali heeft enkel vrouwelijke barista’s in dienst en serveert koffie van vrouwelijke koffieboeren.
questioncoffee.com

Azotea del Círculo

In deze microstokerij wordt wodka, gin, rum en whisky gemaakt. Kom voor de tour, blijf voor het cocktailmenu en het spectaculaire uitzicht over de stad.
KK30 Ave Plot 3056, Kigali

Repub Lounge

Livemuziek, fijne viscurry’s en gefrituurde sambaza: alles wordt gecombineerd op het dakterras van dit familierestaurant.
republounge.com

Magashi Camp

Luipaard gespot tijdens
de nachtelijke safari.

SLAPEN

Ruzizi Tented Lodge

Ook gelegen in Akagera Nationaal Park, maar iets budgetvriendelijker met kleinere, maar nog steeds zeer comfortabele tenten.
wilderness-safaris.com
africanparks.org

Virunga Lodge

De Virunga Lodge in Volcanoes Nationaal Park heeft een prachtlocatie: hoog op een bergrug tussen twee meren. De lodge biedt ruime knusse kamers met open haard.
volcanoessafaris.com

Serena Hotel en Marriott Hotel

Deze twee hotels staan naast elkaar in het zakendistrict in Kigali. Serena is wat authentieker, terwijl het Marriott modernere kamers heeft.
serenahotels.com
marriott.com

Virunga Lodge

SLAPEN

Ruzizi Tented Lodge

Ook gelegen in Akagera Nationaal Park, maar iets budgetvriendelijker met kleinere, maar nog steeds zeer comfortabele tenten.
wilderness-safaris.com
africanparks.org

Virunga Lodge

De Virunga Lodge in Volcanoes Nationaal Park heeft een prachtlocatie: hoog op een bergrug tussen twee meren. De lodge biedt ruime knusse kamers met open haard.
volcanoessafaris.com

Serena Hotel en Marriott Hotel

Deze twee hotels staan naast elkaar in het zakendistrict in Kigali. Serena is wat authentieker, terwijl het Marriott modernere kamers heeft.
serenahotels.com
marriott.com

Savannetaferelen

Akagera, dat door een enorm papyrusmoeras gescheiden wordt van Tanzania, is het enige deel van Rwanda waar bezoekers typisch Afrikaanse savannetaferelen kunnen vinden: uitgestrekte grasvelden vol zebra’s, impala’s en andere grote grazers. Ten tijde van de genocide werd het park door wanhopige vluchtelingen bijna verwoest, maar de nieuwe beheerder, African Parks, heeft het gelukkig van de ondergang weten te redden, onder andere door enkele lokaal uitgestorven diersoorten succesvol te herintroduceren. De bij toeristen geliefde big five – de buffel, leeuw, het luipaard, de neushoorn en de olifant – is weer compleet. Ik logeer er in Magashi Camp dat zes smaakvol ingerichte, van alle moderne gemakken voorziene tenten telt.

Mijn tent bevindt zich op een op palen gebouwd platform op veilige hoogte boven de oever van een meer vol krokodillen en nijlpaarden. Tijdens onze nachtelijke safaririt treffen we een luipaard dat gracieus op een termietenheuvel rust. De gestroomlijnde kat zwiept een paar keer met zijn staart, maar verroert zich nauwelijks. Ondanks alles wat hij heeft meegemaakt, heeft hij zich staande weten te houden. Nu laat hij zich met een groeiend zelfvertrouwen weer in volle glorie zien. Een vergelijking met de positie van Rwanda op het wereldtoneel is snel getrokken. ▪

DOEN MET DE KINDEREN

Naar Kigali

Vluchtduur 8 uur en 15 minuten.

BOEK JE REIS

 Compenseer uw CO2-uitstoot van deze KLM-vlucht voor € 10.

COMPENSEER

Naar Kigali vanaf 27.500 Miles.

MILES

Video
Share

Your name

Your e-mail

Name receiver

E-mail address receiver

Your message

Send